Кыргызстан

Күндүн суукташы менен электр энергиясына байланыштуу чектөөнүн тегерегинде маселе курчуду. Аймактагы тургундар жарыкты чектөө улана берсе кышта түйшүк артат деп кабатыр.

5-ноябрга караган түнү Ош-Бишкек жолундагы Төө-Ашууда унаалардын узун кезеги пайда болду. Жайкы дөңгөлөк менен жолго чыккан унаалар кар калың жааган ашууда жылбай туруп калган.

Мындан тышкары Бишкек-Талас жолундагы Өтмөк ашуусунда да кез-кезде транспорт жылбай, тыгын пайда болууда.

Ички иштер министрлигинин (ИИМ) Жол коопсуздугун камсыздоо башкы башкармалыгы 5-ноябрдан тартып Өтмөк ашуусунда жана “Сосновка”, “Чычкан” өткөрмө жайларында оор жүк ташуучу унааларга чектөө киргенин билдирди.

“Бул чара жол коопсуздугун камсыз кылуу жана жол кырсыктарын алдын алуу максатында көрүлүүдө. Учурда тиешелүү кызматтар жолдорду тазалоо жана кум-туз себүү иштерин жүргүзүүдө”, - деп жазылган мекеменин билдирүүсүндө.

5-ноябрга караган түнү Бишкекте да кар жаап, унаалардын кыймылы жайлап, тыгын пайда болду. Айрым унаалар тайгаланып, жолдон чыгып кеткен учурлар да болду. Кээ бир калаа тургундары жолдогу кардын тазаланбай жатканына нааразылыгын билдиришти.

Баш калаанын мэриясы атайын техника жолдогу карды сүрүп тазалап жатканын маалымдады. Аймактарда да кар жааган жерлерде жолду тазалоо жана кум, туз себүү иштери жүрүп жатканы маалым болду.

Өзгөчө кырдаалдар министрлиги (ӨКМ), Жол коопсуздугун камсыздоо башкы башкармалыгы жер-жерлерде айдоочуларга дөңгөлөктөрүн кышкыга алмаштырууга чакырып жатат.

Күндүн суукташы менен электр энергиясынын кубаттуулугунун чектелиши боюнча талкуу кайра жанданды. Энергетика министрлиги ноябрдан тартып авариялык өчүрүүлөрдү алдын алуу максатында "акылдуу эсептегичтерде" эртең мененки жана кечки убактарда 5 кВт кубаттуулук 3 кВтка чейин түшүрүлүп, чектөө киргизилгенин билдирген. Мекеме бул чектөө үйдөгү күнүмдүк тиричиликке керектүү буюмдарды иштетүүгө жетиштүү экенин айткан.

“Азыркы учурда бул эсептегич 2,5 киловатт/саат менен иштеп жатат. Буга эмнелер кирет? Сырткы жана ички жарыктандырууну алганда жалпы 20 лампа, аристон, муздаткыч жана телевизор иштеп турат. Азыр абоненттин дагы кошумча 500 ваттык резерви да турат. Болгону бир учурда суу жылыткыч, муздаткыч, электр плитасы, лампочкалар, телевизордон тышкары кир жуугуч машинаны кошо турган болсоңуз, эсептегич автоматтык түрдө өчөт. Тамак жасаган электр мешин өчүргөн учурда кир жуугуч машинаны иштетсеңиз жарык өчпөйт”, - деген “Кыргызстан улуттук электр тармагы” ишканасынын директорунун орун басары Уларбек Дүйшө уулу.

Ал акылдуу эсептегич өчүп калган учурда кайра иштеткенде эч кандай акы алынбай турганын, бул тууралуу коомчулукта туура эмес маалымат тарап жатканын кошумчалады.

Дагы караңыз

Энергетика: "Чексиз тариф" токтойт, эми жарык өчпөйбү?

Анткен менен айрым тургундар кубаттуулукка чек киргенден кийин ыңгайсыздык жаралганын айтып, кышында эмне кылабыз деп кабатыр. Баткен шаарынын тургуну Талантбек 3 киловаттык чек айрыкча чоң үй-бүлөлөр үчүн түйшүк болуп жатканын айтты:

“Мисалы, мен душка түшүү үчүн аристон иштейт, ал бөлмө суук болгону үчүн жылыткыч кошобуз жана суу тартып берген насосту улайбыз. Бирок үчөөнү бир убакта иштетсең свет өчөт. Ал үчүн жылыткычты өчүрөсүң. Үйдө апам менен чогуу жашайбыз. Эки бөлмөгө бир убакта жылыткыч иштете албай калдык. Бул чоң үй-бүлөлөргө ыңгайсыздык кылып атат. Эки башка бөлмөдө жашасаң эле маселе болот экен”.

Өкмөт электр энергиясынын тартыштыгы тууралуу түшүндүрүү иштерин жүргүзүп жаткан маалда чектөөгө кабылып калбаш үчүн "чексиз тарифке" өтүү сунушун бергени коомчулуктун сынына кабылды. "Кыргызстан улуттук электр тармагы" ишканасынын өкүлү Исабек Орозбаев мындай тариф электр энергиясын чексиз колдонууга жол берерин, сөз болуп жаткан чектөөлөр ага иштебей турганын билдирген.

Талкууга түшкөн бул маселеге президент Садыр Жапаров да каршы пикирин билдирип, энергетика министрине мындай тарифти жокко чыгарууну тапшырган. Жапаров бул эл арасында социалдык бөлүнүүгө алып келиши мүмкүн экенин белгилеп, министрге калкты бирдей электр энергиясы менен камсыз кылуу тапшырмасын берген.

Дагы караңыз

"Быйыл суу аз". Энергетика тармагы кыштан кантип чыгат?

Өзгөчө кырдаалдар министрлиги 7-ноябрга чейин Кыргызстандын тоолуу райондорунда кар көчкү түшүүcү жана кар күрткүсү болушу мүмкүн экенин эскертти. Жолдо муз тоңуп, тайгак болорун, унаалардын ортосундагы 500 метр аралык сакталышы керектигин белгилеп, жарандарды зарылдык болбосо алыс жолго чыкпай турууга чакырды.

ИИМ ага жана Кыргыз улуттук университетинин, Саламаттык сактоо, Агартуу министрликтеринин бир катар кызмат адамдарына байланыштуу кылмыш иши иликтенип жатканы ырастады. Эки жыл мурун да Алмазбек Исманкуловго “коррупция” беренеси менен иш козголуп, камакка алынган эле. Качан эркиндикке чыкканы белгисиз.

ИИМ таркаткан маалыматка ылайык, 1997-жылы Кыргыз улуттук университети (ошол кездеги аталышы Кыргыз мамлекеттик улуттук университети) алдында “Интер Госпиталь” медициналык борбору түзүлүп, ага проректор Алмазбек Исманкулов директор болуп дайындалган. 1998-жылы Түштүк Кореянын “Медисон Ко. ЛТД” компаниясы менен университеттин ортосунда Кыргызстанга медициналык жабдууларды жеткирүү боюнча келишим түзүлгөн. Ага Исманкулов кол койгон.

ИИМ кийинчерээк коррупциялык схема менен “Интер Госпиталдын” негиздөөчүлөрүнүн жасалма жыйыны аркылуу университеттин мамлекеттик үлүшү жеке менчикке чыгарылып кеткенин билдирди.

Тергөөнүн маалыматы боюнча, 1999–2000-жылдары өлкөгө жалпы суммасы 9 миллион доллардан ашык суммага медициналык жабдуулар келген. Тергөөдө ал жабдуулар мыйзамсыз бөлүштүрүлүп, Алмазбек Исманкуловго таандык жеке менчик медициналык клиникаларга өткөрүлүп берилгени аныкталган.

2004-жылы Түштүк Кореянын Коммерциялык палатасынын Арбитраждык соту Кыргыз улуттук университетинин “Интергоспиталь” жоопкерчилиги чектелген коомун “Медисон” компаниясынын пайдасына 9 млн 535 миң 186 доллар төлөп берүүгө милдеттендирген.

“Жыйынтыгында Түштүк Кореянын “Медисон Ко. ЛТД” компаниясы техникалык насыянын эсебинен Кыргыз улуттук университети үчүн берген медициналык жабдууларды Алмазбек Исманкулов жана ошол учурда жогорку кызматта иштеген аткаминерлер менен биргеликте мыйзамсыз менчиктештирилген жана мамлекеттик казынага 30 млн долларга жакын зыян келтирилип, азыркы учурга чейин мамлекет аны төлөп келүүдө. Ошентип, Алмазбек Исманкулов Кыргыз улуттук университетинин, Билим берүү министрлигинин жана башка мамлекеттик органдардын кызмат адамдары менен бирге мамлекетке ири өлчөмдөгү материалдык зыян келтирген коррупциялык схеманы уюштурган деп шектелүүдө”, - деп билдирди Ички иштер министрлиги.

Алмазбек Исманкулов жана анын адвокаты ИИМдин бул маалыматына комментарий бере элек.

Дагы караңыз

“Көздүн микрохирургиясы” клиникасынын директору Исманкулов кармалды

"Медисондон" насыя алгам, бирок ал эскирип кетти"

Бул ишти 2022-2023-жылдары да Саламаттык сактоо министрлиги активдүү көтөргөн болчу. Ал кезде Исманкуловдун “Көз микрохирургиясы” клиникасы жайгашкан имараттын мыйзамдуулугу да териштирилген. Бишкектеги №6 клиникалык оорукананын 2-корпусунун имараты бейтаптар үчүн орун жетишсиздигине карабай арзан баага ижарага мыйзамсыз берилгени айтылган. 2023-жылы 10-февралда Башкы прокуратура Алмазбек Исманкулов менен Бишкек шаарынын мэриясынын бир нече кызмат адамдары мамлекетке 93 миллион 162 миң 576 сомдук зыян келтиргени аныкталганын маалымдаган.

Мындан улам Бишкек мэриясы К.Жантөшев көчөсүндөгү имарат боюнча Исманкулов менен ижара келишиминен бир жактуу чыкканын жарыялаган. 2023-жылдын мартында "Көз микрохирургиясы" клиникасы чыгарылып, имарат №2 көп профилдүү клиникалык оорукананын карамагына өткөрүлүп берилген.

Имарат иши боюнча “Коррупция” беренеси менен кылмыш иши козголуп, Алмазбек Исманкулов менен Бишкектин муниципалдык менчик департаментинин башчысы Талант Рыскулбек уулу кармалган.

Исманкулов качан эркиндикке чыкканы белгисиз. "Көз микрохирургиясы" клиникасынын интернеттеги сайтында азыркы дареги катары Сүйөркулов 1/5 көчөсү көрсөтүлгөн.

2022-жылы чуу кызып турган маалда Алмазбек Исманкулов жергиликтүү басылмалардын бирине маек куруп, “Медисон” компаниясы менен болгон иш алдакачан эскирип кеткенин айткан жана ал насыя мамлекеттин моюнуна илинген деген дооматты четке каккан:

“Чындыгында, сиз кандайдыр бир ишкердик баштаганда каражат керек да. Жүздөгөн насыя аласыз – кичинесин, чоңун, коммерциялык банктардан, жеке адамдардан аласыз. Анткени, ансыз өнүгүү болбойт. Андыктан, чындыгында биз качандыр бир кездери алган насыялардын бири “Медисон” фирмасынан алынган. Ал 1997-жылы, өткөн кылымда болгон. Ал жеке насыя деп таанылган. Эгерде сизге кызык болсо, документтерди көрсөтөйүн. Анын мамлекетке эч кандай тиешеси жок. Ошондуктан Улуттук университеттин имаратын күрөөгө коюптур деген сөз натуура. Мындайды жасоого түк эле мүмкүн эмес. Сиз экөөбүз кандайдыр бир университетке же мамлекеттик мекемеге барып, алардын мүлкүн ала албайбыз. Ага өкмөттүн, Мамлекеттик мүлк фондунун макулдугу керек. Бул такыр мүмкүн эмес, жалган. Түшүнүп атасызбы, карандай калп”.

Мамлекеттин мойнуна илинген жеке насыя

Саламаттык сактоо министри болуп турганда Алымкадыр Бейшеналиев Түштүк Кореядан алган насыясын төлөбөй келатканы үчүн Кыргызстан “кара тизмеге” кирип калганын билдирген.

Медициналык кызматкерлердин кесиптик кошуунун төрайымы Бермет Барыктабасова атайын билим берүү үчүн мамлекетке берген насыя максатсыз иштетилип кеткенин түшүнгөн кореялыктар бул ишти кайра-кайра козгой берерин, андыктан кыргыз тарап аны эскирип кетти деп же башка шылтоо менен жаап сала албашын айтат:

“Ошол кезде кандайдыр бир келишим менен Саламаттык сактоо министрлиги Офтальмологиянын имаратын өзү демилгелеген. Саламаттык сактоо министрлиги жана анда иштеген кызматкерлер Исманкуловго офтальмологияны көтөрүүнү сунуштаган. Көтөргөндө кандай, мамлекеттик-жеке өнөктөштүк шарты менен сыяктуу. Бирок ал мамлекеттик-жеке өнөктөштүк катары таризделген эмес. Исманкулов жабдууларды тонолуп кетүүдөн сактап калганын айтат. Бирок, кандай шарттар менен сактап калганы белгисиз. Мага белгилүүсү – Корея тарап ошондон бери абдан нааразы болуп келет. Мисалы, ушул окуя болбогондо Түштүк Корея менен карым-катышыбыз бир кыйла кеңири болуп, көптөгөн долбоорлор, инвестициялар келмек. Кореялыктар салган миллиондорун мамлекетке иштейт деп азырга чейин күтүп келишет. Алардын планы аягына чыга элек, бизди алдап кетти деп жүрүшөт”.

Маалыматтарга таянсак, Алмазбек Исманкулов жеке кызыкчылыгына колдонуп кетти деп шектелип жаткан кореялык насыяны алууда Билим берүү министрлиги мамлекеттин атынан кепил болуп берген. Аны төлөө шарттары бузулганда соттун чечиминин негизинде милдеттенмелер мамлекетке жүктөлгөн.

Улуттук банктын маалыматына ылайык, быйылкы жылдын ортосуна карай тышкы карыздын дүң көлөмү 12 млрд 750 млн доллар болсо, анын 5 млрд 244 млн долларын өкмөт өзү, 195 млн долларын Улуттук банк, 1 млрд 85 млн долларын коммерциялык банктар, 4 млрд 395 млн долларын башка тармактардагы ишканалар алган. Дагы 1 млрд 830 млн доллар фирмалардын ортосундагы жеке келишим менен алынган.

Адатта өлкөгө тыштан келген насыялардын көпчүлүгү мамлекеттин кепилдиги менен алынат. Анын шарттары боюнча, эгерде насыя алуучу каражатты максатсыз пайдаланса же кайтарууга кудуретсиз абалга кептелсе, анда кепил болгон тарап насыяны төлөөнү өз мойнуна алат.

Дагы караңыз

Исманкуловдун клиникасынын ордуна неврологиялык бөлүм ачылат